Trong môi trường xã hội ngày một biến đổi, giá trị cuộc sống được nâng
cao từng ngày. Sức khỏe được người dân quan tâm ngày một nhiều hơn. Để
khỏi tốn công sức vào bệnh viện, hay phòng khám, thực phẩm chức năng là
một giải pháp vô cùng tiện lợi được nhiều người sử dụng để cải thiện và
nâng cao sức khỏe.
Người dân rất dễ dàng tìm được nhiều loại thực
phẩm chức năng phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình. Nhưng thực tế, chất
lượng và tác dụng của nhiều loại thực phẩm chức năng vẫn còn đang mập
mờ. Lợi dụng sự quản lý lỏng lẽo của các quy định về quản lý thực phẩm,
nhiều doanh nghiệp làm ăn bất chính đã nhập nhiều loại thực phẩm có
nguồn gốc không rõ ràng, kém chất lượng gây nguy hại cho người tiêu
dùng.
Hiện nay, nhiều loại thực phẩm được bày bán tràn lan ở khắp
siêu thị, nhà thuốc tây và những hộ gia đình kinh doanh lén lút bằng
hình thức quảng cáo trên mạng internet. Người dân có thể mua bất kì loại
thực phẩm chức năng nào và không cần bác sĩ kê đơn hay tư vấn.
Theo
quy định của Bộ Y tế, trên mỗi loại thực phẩm chức năng không được ghi,
hay chỉ định có thể điều trị bất cứ loại bệnh nào mà bắt buộc phải có
dòng chữ “Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế
thuốc chữa bệnh”. Mặc dù được quy định là vậy nhưng thực tế thì thị
trường thực phẩm chức năng vẫn tồn tại nhiều vấn đề nhức nhối và người
tiêu dùng vẫn không thể có được một cái nhìn tổng thể về thực phẩm chức
năng.
Doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng thực phẩm chức năng đang
hoạt động trên địa bàn những thành phố lớn ở Việt Nam rất nhiều. Qua
trao đổi với một số doanh nghiệp, được biết các quy định, tiêu chuẩn sản
xuất thực phẩm chức năng không đòi hỏi nghiêm ngặt, thủ tục cấp phép
đơn giản. Nhà sản xuất nộp hồ sơ lên Cục an toàn vệ sinh thực phẩm, công bố sản phẩm của mình và chịu trách nhiệm hoàn toàn về sản phẩm của mình.
Đối
với những loại thực phẩm chức năng nhập khẩu thì càng “bát nháo”, hiện
không có sự thống nhất trong việc cấp phép lưu hành. Có trường hợp, sản
phẩm không phân định rõ là thuốc hay thực phẩm chức năng, nhiều sản phẩm
có cùng hàm lượng như nhau, ở nước sản xuất thì được đăng ký là thuốc
nhưng khi nhập về nước ta thì không được chấp nhận, và được xếp vào loại
thực phẩm chức năng.
Đây chính là nguyên nhân gây ra sự nhập
nhằng về phân loại thực phẩm chức năng trên thị trường. Tại một số cửa
hiệu thuốc tây, một số loại thực phẩm chức năng lại được bán như một
loại thuốc.
Việc không rõ ràng trong quản lý khiến thị trường
thực phẩm chức năng ngày càng tràn lan và kém chất lượng. Năm 2011, Công
an Kinh tế kết hợp với cơ quan QLTT Hà Nội đã phát hiện tại một đơn vị
xuất nhập khẩu có hơn 1.000 thùng thực phẩm chức năng với các nhãn hiệu
như: Glucosamin, Arginin, GinkgoBiloba, Vitamin E được ghi trên vỏ hộp
là xuất xứ từ Mỹ, nhưng thực chất lại được sản xuất tại… Hải Dương.
Mới
đây, trên thị trường xuất hiện thực phẩm chức năng hiệu Lishou (một
loại thực phẩm giúp giảm cân) loại 40 viên/hộp có chứa hàm lượng
sibutramine lên đến 8-10 mg/viên. Được biết, sibutramine là một hoạt
chất giúp tác động lên hệ thần kinh trung ương, tạo cảm giác no và không
thèm ăn. Cục An toàn vệ sinh thực phẩm khẳng định đây là hàng giả, có
hoạt chất độc hại và Bộ Y tế đã có văn bản đình chỉ lưu hành và thu hồi
những loại thuốc này từ tháng 4-2011.
Mặc dù đã được xử lý nhưng sau gần một năm có lệnh thu hồi, trên thị trường vẫn tràn ngập loại thực phẩm chức năng độc hại này.
Xem thêm công bố thực phẩm chức năng.
Ông
Đặng Văn Đức, chi cục trưởng Chi cục QLTT TP.HCM cho biết: Năm 2011 đã
phát hiện và xử lý một số trường hợp kinh doanh thực phẩm chức năng giả,
nhập lậu. Bà Phan Thị Việt Thu, tổng Thư ký, phó Văn phòng Khiếu nại
người tiêu dùng TP.HCM, cho hay: Một số DN và dược sĩ phản ánh nhiều
loại thuốc không đạt chất lượng đã được chuyển thành thực phẩm chức năng
để dễ tiêu thụ và tránh bị cơ quan y tế kiểm soát.
Năm 2000, cả
nước chỉ có khoảng 40 đến 50 công ty sản xuất, kinh doanh các loại thực
phẩm chức năng với khoảng 350 sản phẩm; đến năm 2005 có 143 cơ sở với
khoảng 1.100 sản phẩm thì đến thời điểm này, nước ta đã có đến hơn 1.600
cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng với gần 4.000 sản phẩm
đang lưu hành trên thị trường. Trong hơn 1.600 cơ sở kinh doanh đó có
bao nhiêu cơ sở đạt tiêu chuẩn về quy trình sản xuất hay nhập khẩu thực
phẩm chức năng hiện vẫn là câu hỏi khó trả lời.
