Theo bảng xếp hạng của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), năm 2012 Việt Nam bị tụt hạng trên bảng chỉ số đổi mới toàn cầu, xếp thứ 76/141 (năm 2011 xếp thứ 51/125, 2010 là 71/132...). Nghĩa là tính đổi mới, sáng tạo của nước ta thuộc vào loại kém.
Kết quả này thật đáng buồn nhưng không sai. Chúng ta vẫn luôn tự hào là thông minh và sáng tạo, nhưng chỉ có bình quân 1 sáng chế được đăng ký ở nước ngoài hằng năm, trong khi con số này ở hầu hết các nước khu vực Đông Nam Á đều rất cao. Cụ thể như năm 2011, Singapore có 647 bằng/4,8 triệu dân, Malaysia 161/27,9 triệu, Thái Lan 53/68,1 triệu, Philippines 27/93,6 triệu... Đáng nói là tình hình vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày càng gia tăng trong khi việc thực thi pháp luật về quyền SHTT tại VN còn kém hiệu quả. Nguyên nhân chính là đa phần người dân, doanh nghiệp thiếu hiểu biết về SHTT, dẫn đến việc tôn trọng pháp luật SHTT thấp.
Ông Brian Neubert, Trưởng phòng Kinh tế, Tổng lãnh sự quán Mỹ tại TP.HCM, cho biết 27 triệu việc làm tại Mỹ trực tiếp về lĩnh vực SHTT. Nếu tính cả những công việc có liên quan SHTT thì con số này lên đến 40 triệu, chiếm 1/3 trong tổng số việc làm tại nước này. Không chỉ thế, các hiệp định tự do thương mại, đặc biệt là các vòng đàm phán Hiệp định Đối tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương mà VN cũng là một thành viên, đều bao gồm những tiêu chuẩn rất cao về bảo vệ quyền SHTT không chỉ cho doanh nghiệp các nước, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát minh và sáng tạo của các nước.
PGS-TS Phan Minh Tân, Giám đốc Sở KH-CN TP.HCM, cũng khẳng định hoạt động SHTT rất quan trọng trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới và phát triển kinh tế tri thức của đất nước. Trong nền kinh tế tri thức, tài sản trí tuệ (tài sản vô hình) có giá trị rất to lớn, có thể chiếm trên 80% trong tổng giá trị tài sản vô hình và hữu hình của các công ty hàng đầu trên thế giới. Do vậy, có thực thi pháp luật về SHTT, bảo vệ tài sản trí tuệ thì mới kích thích sáng tạo, phát triển tài sản trí tuệ.
Để khắc phục tình trạng vi phạm SHTT tại VN, Hội SHTT TP.HCM đã triển khai chương trình Nâng cao nhận thức công chúng về tôn trọng và bảo vệ quyền SHTT năm 2012, với một chiến dịch kéo dài trong 1 tháng (từ ngày 15.10 - 15.11) tuyên truyền cổ động về SHTT dưới dạng khẩu hiệu, hình ảnh tại các địa điểm công cộng, trên internet và báo chí, với sự hỗ trợ của Sở KH-CN và Lãnh sự quán Mỹ tại TP.HCM.
